Các loài và giống kiwi Kiwi_(quả)

Kiwi vàng với một vòng đỏ[14][15]

Chi Actinidia bao gồm khoảng 60 loài. Quả của chúng khá là khác nhau, mặc dù hầu hết các loài kiwi đều dễ dàng nhận ra là kiwi vì vẻ ngoài và hình dạng của quả. Vỏ của quả khác nhau về kích thước, độ xù lông và màu sắc. Thịt quả khác nhau về màu sắc, độ mọng nước, kết cấu và mùi vị. Một số loài quả của chúng không ngon, trong khi những loài khác có vị ngon hơn đáng kể so với phần lớn quả từ các giống cây thương mại.[1][16]

Quả kiwi được bán phổ biến nhất có nguồn gốc từ A. deliciosa (kiwi lông xù). Các loài khác thường được tiêu thụ để ăn bao gồm A. chinensis (kiwi vàng), A. coriacea (kiwi trứng ngỗng Trung Quốc), A. arguta (kiwi chịu khắc nghiệt), A. kolomikta (kiwi Bắc Cực), A. melanandra (kiwi tím), A. polygama (kiwi nho bạc) và A. purpurea (kiwi đỏ nồng).[16]

Kiwi lông xù

Một quả A. deliciosa (kiwi lông xù) lớn hơn ở phía sau so với quả kiwi mọng nhỏ hơn

Hầu hết các quả kiwi được bán thuộc một số giống A. deliciosa (kiwi lông xù): 'Hayward', 'Blake' và 'Saanichton 12'.[2] Chúng có lớp vỏ ngoài có lông xù, màu nâu xỉn và thịt màu xanh lục tươi sáng. Giống cây quen thuộc 'Hayward' được Hayward Wright phát triển ở Avondale, New Zealand vào khoảng năm 1924.[16] Ban đầu nó được trồng trong các khu vườn trong nội địa New Zealand, nhưng việc trồng đại trà bắt đầu vào những năm 1940.

'Hayward' là giống cây trồng phổ biến nhất và phân phối rộng khắp các cửa hàng. Nó là một giống cho quả lớn, hình trứng với hương vị ngọt ngào. Giống 'Saanichton 12' xuất xứ từ British Columbia, có hình chữ nhật hơn 'Hayward' và có vị ngọt tương đối, nhưng phần lõi bên trong của quả có thể dai. Giống 'Blake' có thể tự thụ phấn, nhưng nó có quả nhỏ hơn, hình bầu dục hơn và hương vị được coi là kém hơn.[2][16]

Mọng kiwi

Mọng kiwi là giống cho quả ăn được, quả có kích thước chỉ bằng một quả nho lớn, tương tự như kiwi lông xù về hương vị và hình dáng bên trong, nhưng vỏ mỏng, màu xanh lá cây mịn và không có lông tơ tạo cảm giác ăn toàn bộ quả dễ chịu hơn. Chúng được sản xuất chủ yếu bởi ba loài: Actinidia arguta (kiwi chịu khắc nghiệt), A. kolomikta (kiwi Bắc Cực) and A. polygama (kiwi nho bạc). Chúng là loại cây gỗ thân leo, mọc nhanh, có mùa sinh trưởng bền vững. Chúng được gọi là mọng kiwi, kiwi nhỏ, kiwi tráng miệng, kiwi nho, hay kiwi cocktail.[17]

Giống cây 'Issai' là một giống cây lai giữa kiwi chịu khắc nghiệt và kiwi nho bạc, và có thể tự thụ phấn. Giống này được trồng thương mại vì trái tương đối lớn, 'Issai' ít chịu khắc nghiệt hơn so với hầu hết các giống kiwi chịu điều kiện khắc nghiệt.[18][19]

Kiwi vàng

Kiwi vàng Soreli

Actinidia chinensis (kiwi vàng) có vỏ mịn, màu đồng. Màu sắc của thịt quả thay đổi từ màu xanh lá cây tươi sáng đến màu vàng đậm trông rất rõ ràng. Giống quả này ngọt và thơm hơn so với A. deliciosa, tương tự như một số loại trái cây cận nhiệt đới.[20] Một trong những giống trồng hấp dẫn nhất có 'mống mắt' màu đỏ xung quanh tâm quả và phần thịt bên ngoài màu vàng. Quả màu vàng có giá thị trường cao hơn và ít lông hơn quả kiwi lông xù, ăn ngon miệng hơn mà không cần gọt vỏ.[16]

Một giống trồng khả thi về mặt thương mại[21] của kiwi vòng đỏ này đã được cấp bằng sáng chế với tên gọi EnzaRed, là một giống hồng dương của Trung Quốc.[14][15]

'Hort16A' là một giống kiwi vàng được bán trên toàn thế giới với tên gọi Zespri Gold. Giống cây trồng này bị thiệt hại đáng kể ở New Zealand trong năm 2010–2013 do vi khuẩn PSA.[22] Một giống kiwi vàng mới, Gold3, được phát hiện có khả năng kháng bệnh tốt hơn và hầu hết người trồng hiện nay đã chuyển sang trồng giống cây này.[23] 'Gold3' được Zespri tiếp thị với tên là SunGold, không ngọt bằng 'Hort16A'.[24]

Các bản sao của giống mới SunGold đã được sử dụng để phát triển, chúng trồng trong các vườn cây ăn quả ở Trung Quốc dẫn đến các nỗ lực pháp lý của Zespri, và họ thành công trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của họ ở Trung Quốc.[25] Vào năm 2021, Zespri ước tính rằng khoảng 5.000 ha vườn Sungold đang được trồng ở Trung Quốc, chủ yếu ở tỉnh Tứ Xuyên.[26]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Kiwi_(quả) http://www.schn.health.nsw.gov.au/parents-and-care... http://www.omafra.gov.on.ca/CropOp/en/spec_fruit/v... http://www.fruitnet.com/eurofruit/article/172018/n... http://articles.latimes.com/2002/may/08/food/fo-ki... http://www.livestrong.com/article/246580-allergies... http://www.livestrong.com/article/441376-can-you-e... http://www.nutrientfacts.com/foodpages/nutritionfa... http://seattletimes.com/html/nationworld/200443859... http://www.zespri.com/ http://www.zespri.com/about-zespri/faqs.html